Verounico(-di-fueio-d'ourtigo)
Veronica urticifolia
Plantaginaceae Scrophulariaceae
Nom en français : Véronique à feuilles d'ortie.
Descripcioun :Aquesto verounico trachis en mato dins li bos fres de mountagno mejano. Si fueio óupousado, un pau en triangle, soun pulèu grando (3 à 10 cm), dentado e sènso pecou, dounon d'èr à-n-aquéli de l'ourtigo. Lis enflourejado porton de pichòti flour roso emé de petalo pelouso.
Usanço :De recerco an mounstra d'interessanto prouprieta anti-bateriano e pèr lucha contro d'ùni cancer. Èi peréu vulneràri (sougno li plago) e astringènto (remèdi pèr ressara).
Port : Erbo
Taio : 20 à 60 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Veronica
Famiho : Plantaginaceae
Famiho classico : Scrophulariaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 6 à 8 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 700 à 2300 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Bos fres
- Faio
- Prado à rousèu
- Roucas umide
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Cèntre-Éuropo
Ref. sc. : Veronica urticifolia Jacq., 1773
Ourmèu
Ulmus minor
Ulmaceae
Àutri noum : Ourme, Óume.
Noms en français : Ormeau, Orme champêtre.
Descripcioun :L'ourmèu, vo l'ourme en mountagno mounte èi pu grand, se recounèis à si fueio pas simetrico à la baso e à si fru.
Usanço :"Se fahié la ramo à l'autouno [...] avans que la fueio toumbe, quand èro enca vèrdo quoi [...] se coupaves tròu tard, toumbavon tout [...] au mes d'óutobre. Fahian de fais abouminable [...] après lei dounavian ei cabro coumo'cò, ou bèn li òu espoursaves [...] ei lapin atou, quand aviés pas tròu de fen, e bè dounaves un pòu de ramo [...] e fahié de bouon la. [...] Pèr aquelo ramo, ce que fahien tèms passa, pèr garda quaucarèn ! N'en nourrissien lei bèsti tout l'ivèr [...] L'ourme es bouon, oui pasqué tèn bèn la fueio. Castelano (04) (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). En Alouos se fasié d'"òri d'ourme" emé li galo pèr brula dins "lou calen o lou lanternoun".
Port : Aubre
Taio : 1 à 20 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Ulmus
Famiho : Ulmaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 1 à 2 mm
Flourido :
Ivèr
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 1700 m
Aparado : Noun
Febrié à mars
Liò : Ribiero
- Baragno
- Ermas
- Bartas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éuroupenco-Caucasiano
Ref. sc. : Ulmus minor Mill., 1768